کتاب یک گفت و گو

کتاب یک گفت و گو

چه طور ممکن است شما اثری را که یک شخصی ترجمه کرده از نور ترجمه کنید و با آن شخص وارد نوعی معارضه نشوید؟ باید دید. نتیجه تا چه اندازه عمل را توجیه می کند، جواب این سؤال را هم باید در خود کار پیدا کرد.

کننده کار لابد خیال می کند که می تواند ترجمه بهتری ارائه کند، وگرنه چرا دست به این کار می زند؟ این خیال البته ممکن است نادرست باشد، ولی داور درستی و نادرستی آن خوانندگان خواهند بود، نه آن محافل كذایی. اگر ترجمه مکرر ترجمه بهتری باشد، نتیجه عمل این است که ادبیات فارسی صاحب اثری بهتر از ترجمه اول شده است و آن ترجمه اول به احتمال قوی منسوخ خواهد شد.

این جای دلخوری نیست، مگر برای صاحب آن اثر منسوخ و برای کسانی که مصلحت اشخاص برای شان بیشتر از ادبیات فارسی اهمیت دارد. اگر هم ترجمه مکرر ترجمه بهتری نباشد، خوب این چیزی نیست که پنهان بماند، مترجم خیلی زود به سزای اعمالش می رسد. به هر حال مسئله از لحاظ من یک مسئله ادبی است.

من فکر میکنم ترجمه به محض این که از حد کار مکانیکی یا ساختکاری بالاتر برود، یعنی از حد کاری که از ماشین ساخته باشد، نوعی آفرینش ادبی است و باید با ملاک های نقد ادبی سنجیده شود. بنابراین ملاک ها یا مبانی نقد ترجمه از مبانی نقد ادبی جدا نیست، گیرم این که بعضی ملاحظات مربوط به حدود مطابقت ترجمه با اصل اثر هم اینجا پیش می آید، ولی من شاید برخلاف نظر خیلی ها معتقد نیستم که این مطابقت تنها ملاک سنجش ترجمه است.