تصور کنید که یک قطعه خام از خاک، تنها با دستان شما به‌فرم یک گلدان یا کاسه در‌می‌آید؛ اما این تازه آغاز ماجراست. آنچه به این قطعه جان می‌دهد، رنگ است؛ نه‌فقط رنگ، بلکه انتخاب درست و هنرمندانه‌ای از رنگ. سفالگری بدون رنگ، مانند شعر بی‌وزن است و در دنیای رنگ‌ها، یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین گزینه‌ها برای هنرمندان و علاقه‌مندان به سفال، رنگ اکریلیک به حساب می‌آید؛ اما چرا رنگ اکریلیک و کدام برند یا نوع آن برای سفال بهتر است؟

در این مقاله بهترین رنگ اکریلیک برای سفال را به شما معرفی و بررسی می‌کنیم که این رنگ‌ها چه ویژگی‌هایی دارند، بهترین برندها کدام‌اند و چگونه می‌توان از آن‌ها به بهترین شکل در تزیین ظروف سفالی استفاده کرد.

رنگ اکریلیک چیست و چرا برای سفال مناسب است؟

رنگ اکریلیک یک نوع رنگ محلول در آب است که از پلیمرهای اکریلیک، رنگدانه و آب تشکیل شده است. این نوع رنگ بسیار محبوب است؛ چون می‌توان آن را با آب رقیق کرد، زمان خشک‌شدن سریعی دارد و می‌توان افزودنی‌های متنوعی مانند جلادهنده، رنگ‌های متالیک یا خمیرها به آن اضافه کرد تا ظاهر و بافت آن روی سطوح مختلف تغییر کند.

رنگ اکریلیک مانند رنگ‌های روغنی در برابر آب مقاوم نیست. در واقع، این رنگ به‌خوبی با آب ترکیب می‌شود و این ویژگی برای رقیق‌کردن آن به کار می‌رود و باعث می‌شود که دیگر نیازی به استفاده از مواد شیمیایی قوی نباشد.

کیفیت رنگ‌های اکریلیک تفاوت زیادی با هم دارند. گاهی از روی بطری بازشده نمی‌توان این تفاوت را تشخیص داد؛ اما وقتی رنگ خشک شد، تفاوت به‌وضوح دیده می‌شود؛ زیرا تفاوت در موادی که به رنگ اضافه می‌شود و خلوص رنگدانه است. بالاترین کیفیت رنگ اکریلیک، آن‌هایی هستند که خالص‌ترین رنگدانه را دارند.

در نقاشی با رنگ اکریلیک، احتمال کثیف‌کاری بالا است. لوازم هنری معمولاً کثیف‌کاری به‌همراه دارند؛ پس آیا رنگ اکریلیک پاک می‌شود؟ پاسخ این است که اگر این رنگ فوراً شسته شود، معمولاً از روی لباس‌هایی مثل پنبه‌ای یا جین پاک می‌شود؛ اما پارچه‌هایی مثل ابریشم یا الیاف مصنوعی سخت‌تر پاک می‌شوند. نکته مهم این است که سریع آن را تمیز کنید؛ زیرا رنگ اکریلیک دائمی است.

ویژگی‌های بهترین رنگ اکریلیک برای سفال

اگر بخواهید نتیجه کارتان هم حرفه‌ای باشد و هم بادوام، باید به‌سراغ رنگ اکریلیکی بروید که ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

زمان خشک‌شدن (عمل‌آوری)

مدت زمان خشک‌شدن یا همان عمل‌آوری رنگ بسیار مهم است. بهترین رنگ اکریلیک برای سفال باید برای مدت مشخصی خشک شود که ترجیحاً نباید بیش‌از ۴۸ ساعت طول بکشد. بهتر است به‌دنبال رنگی باشید که امکان خشک‌کردن در فر را داشته باشد. رنگی که بیش‌از ۴۸ ساعت برای خشک‌شدن زمان نیاز دارد، انتخاب مناسبی نیست؛ به‌ویژه اگر قصد دارید چند لایه رنگ روی کار سفالی خود بزنید.

تنوع رنگ‌

هنگام رنگ‌آمیزی سفال با رنگ‌های اکریلیک، به‌دنبال رنگ‌هایی باشید که تنوع بالایی داشته باشند. می‌توانید رنگ‌ها را به‌طور مستقیم از بطری استفاده کنید یا آن‌ها را با هم ترکیب کنید و رنگ‌های جدید بسازید. اگر از رنگ‌های مخصوص سفال استفاده کنید، ممکن است به رنگی خاص دست یابید که به‌عنوان «امضای شخصی» شما شناخته شود.

ثبات در برابر نور (Lightfastness)

رنگ‌های مقاوم در برابر نور با گذشت زمان تغییر رنگ نمی‌دهند و زرد یا شفاف نمی‌شوند. این ویژگی برای رنگ سفال بسیار مهم است؛ زیرا نمی‌خواهید به‌طور مرتب آن‌ها را بازسازی یا ترمیم کنید و می‌خواهید برای مدت طولانی از زیبایی کارهای سفالی خود لذت ببرید.

مقاومت در برابر شست‌وشو در ماشین ظرف‌شویی

اگر قصد دارید از ظروف سفالی برای غذا یا نوشیدنی استفاده کنید، مطمئن شوید رنگی که استفاده می‌کنید پس‌از خشک‌شدن، قابل‌شست‌وشو در ماشین ظرف‌شویی باشد. همچنین بررسی کنید که رنگ موردنظر برای تماس با غذا ایمن باشد؛ درغیراین‌صورت، سفال نقاشی‌شده شما عملاً بی‌استفاده خواهد بود.

انواع رنگ اکریلیک

انواع رنگ اکریلیک برای سفال را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:

• رنگ‌های اکریلیک بدنه سنگین (Heavy Body): این نوع رنگ‌ها ویسکوزیته (چسبندگی و غلظت) بالایی دارند؛ یعنی ضخیم‌تر و چسبناک‌تر هستند. رنگ آن‌ها به‌دلیل استفاده از همان پیگمنت رنگ‌های استاندارد تغییر نمی‌کند؛ اما میزان براقیت آن‌ها ممکن است متفاوت به نظر برسد. رنگ‌های بدنه سنگین برای هنرمندانی مناسب‌اند که می‌خواهند رد قلم‌مو در آثارشان دیده شود و از بافت‌داربودن کار لذت می‌برند. این رنگ‌ها معمولاً گران‌تر هستند و بنابراین در رده حرفه‌ای قرار می‌گیرند؛
• رنگ‌های اکریلیک بدنه نرم (Soft Body): این رنگ‌ها ویسکوزیته پایین‌تری دارند؛ یعنی هنگام استفاده، روان و نرم هستند. مقدار پیگمنت آن‌ها مانند رنگ‌های بدنه سنگین است؛ اما قوام متفاوتی دارند. رنگ نهایی به‌دلیل داشتن همان مقدار پیگمنت باید مشابه باشد. رنگ‌های نرم به‌خوبی با هم ترکیب می‌شوند؛ اما بافت کمتری از خود نشان می‌دهند و ممکن است ردهای جزئی قلم‌مو در آن‌ها دیده شود؛
• رنگ‌های اکریلیک روان (Acrylic Fluids): این نوع رنگ‌ها نسبت پیگمنت مشابه دارند؛ اما رقیق‌ترند؛ بنابراین در مصرف آن‌ها مقدار بیشتری استفاده می‌شود. این رنگ‌ها به‌راحتی روی بوم حرکت می‌کنند و با رنگ‌های بدنه سنگین یا دیگر رنگ‌های اکریلیک به‌خوبی ترکیب می‌شوند. حتی می‌توان از آن‌ها در ایربراش یا روی پارچه استفاده کرد.

برندهای بهترین رنگ اکریلیک برای سفال

در این بخش به معرفی چند برند معتبر در حوزه برندهای رنگ‌های اکریلیک می‌پردازیم که برای استفاده روی سفال بسیار پیشنهاد می‌شوند:

برند Pebeo؛ انتخاب هنرمندان باسلیقه فرانسوی

اگر به‌دنبال ترکیبی از اصالت و نوآوری هستید، Pebeo همان برند ایدئال برای شماست. این برند فرانسوی با بیش‌از یک قرن سابقه، رنگ‌هایی با بافت مخملی و پخش روان دارد که روی سفال، مانند حریر می‌نشینند. رنگ‌های متالیک، مات و صدفی این برند، مناسب عاشقان جزئیات و هنرمندان خلاق هستند. رنگ‌های پ‌ب‌او سریع خشک می‌شوند، طیف رنگی گسترده‌ای دارند و به‌راحتی با قلم‌مو یا اسفنج پخش می‌شوند. پ‌ب‌او هم برای حرفه‌ای‌ها و هم برای کسانی که تازه کارشان را با نقاشی روی سفال شروع کرده‌اند، مناسب است.

برند Primo؛ بازی رنگ برای ذهن‌های خلاق

پریمو یک برند مشهور و خوش‌نام است که مخصوص کودکان، نوجوانان و افراد خلاق با روحیه بازیگوش طراحی شده است. رنگ‌های آن غیرسمی، ایمن و پر از انرژی‌اند. اگر می‌خواهید با فرزندتان کار هنری انجام دهید یا از رنگ‌های زنده، نرم و ترکیب‌پذیر لذت ببرید، Primo یک گزینه عالی است. رنگ‌های اکریلیک این برند شفاف، قابل‌شست‌وشو و بسیار روان هستند و برای آموزش، کلاس‌های هنری و فعالیت‌های DIY بی‌نظیرند. با پریمو، نه‌فقط سفال، بلکه فضای اطرافتان هم رنگین‌تر می‌شود.

برند Vesta؛ کیفیت ایرانی، قیمت هوشمندانه

وستا یکی از برندهای قابل‌اعتماد ایرانی در زمینه رنگ‌های اکریلیک است که تعادل خوبی بین کیفیت و قیمت برقرار کرده است. این رنگ‌ها برای سفال، چوب، بوم و حتی مقوا قابل‌استفاده‌اند و بافتی نیمه‌مات و چسبندگی خوبی دارند. اگر به‌دنبال یک رنگ اقتصادی برای پروژه‌های خانگی، کارگاه‌های آموزشی یا حتی کارهای هنری جدی هستید، وستا شما را ناامید نمی‌کند. غلظت خوب، تنوع رنگ و خشک‌شدن مناسب، وستا را به گزینه‌ای معقول برای هنرمندان در حال رشد تبدیل کرده است.

نحوه رنگ‌آمیزی صحیح سفال با رنگ اکریلیک

برای دستیابی به نتیجه‌ای حرفه‌ای و زیبا با بهترین رنگ اکریلیک برای سفال بهتر است مراحل زیر را گام‌به‌گام دنبال کنید:

مرحله اول: تمیزکردن قطعه سرامیکی

قبل‌از رنگ‌آمیزی سفال، اطمینان حاصل کنید که قطعه موردنظر شما کاملاً تمیز و عاری از گردوغبار است. ابتدا آن را با یک دستمال مرطوب پاک کنید تا ذرات ریز سفال یا گردوخاک از بین بروند. وجود این ذرات در قلم‌مو ممکن است ظاهر کار نهایی را خراب کند.

مرحله دوم: انتخاب رنگ‌ها

رنگ‌هایی که قصد استفاده از آن‌ها را دارید، از قبل انتخاب کنید و به‌اندازه موردنیاز روی پالت یا حتی یک بشقاب چینی بریزید. ریختن مستقیم رنگ از بطری روی قلم‌مو کار خوبی نیست؛ چون احتمال دارد بیشتر از مقدار لازم رنگ بیرون بیاید. همچنین در بطری را بسته نگه دارید تا هوا وارد آن نشود و رنگ خشک نشود.

مرحله سوم: انتخاب ابزار رنگ‌آمیزی

برای ایجاد بافت در اثر هنری خود می‌توانید علاوه‌بر قلم‌مو از اسفنج هم استفاده کنید. همچنین نیازی نیست فقط یک نوع قلم‌مو داشته باشید؛ بلکه می‌توانید از قلم‌موهای نازک یا پهن بسته به نوع طرح و افکتی که می‌خواهید ایجاد کنید، بهره ببرید. قلم‌موهای ضخیم برای پخش‌کردن حجم زیاد رنگ مناسب‌اند و قلم‌موهای ظریف برای جزئیات و ریزه‌کاری‌ها.

مرحله چهارم: رنگ‌آمیزی قطعه سرامیکی

اگر قصد دارید از ظرف سرامیکی خود در آشپزخانه یا میز غذاخوری استفاده کنید (مثلاً برای نوشیدن یا خوردن)، حدود یک اینچ از لبه ظرف را رنگ نزنید؛ اما اگر شیء موردنظر فقط جنبه تزئینی دارد، می‌توانید آن را تا لبه‌ها کاملاً رنگ کنید.

مرحله پنجم: تثبیت نقاشی روی سرامیک

پس‌از اتمام رنگ‌آمیزی از اسپری تثبیت‌کننده اکریلیک برای مهروموم‌کردن رنگ استفاده کنید. اگر به ظاهر براق علاقه دارید، این نوع تثبیت‌کننده گزینه مناسبی است؛ چون اکثر رنگ‌های اکریلیک تحمل دمای کوره را ندارند و تنها راه برای رسیدن به درخشش سطح، استفاده از تثبیت‌کننده است.

نکاتی برای انتخاب رنگ مناسب براساس نوع پروژه

در جدول زیر می‌توانید نکات انتخاب رنگ مناسب را برای پروژه خود مشاهده کنید.

سخن پایانی

رنگ‌آمیزی سفال، چیزی فراتر از یک سرگرمی، می‌تواند تخلیه‌کننده احساسات و نشان‌دهنده ذوق‌وسلیقه هنرمند باشد. انتخاب بهترین رنگ اکریلیک برای سفال، تنها به کیفیت رنگ وابسته نیست، بلکه به خلاقیت و دقت شما در اجرای آن هم بستگی دارد.

چه یک هنرجوی مبتدی باشید و چه یک استاد سفالگر، انتخاب رنگ مناسب می‌تواند کارتان را به مرحله‌ای بالاتر ببرد؛ پس قلم‌مو را بردارید، رنگ مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید و به سفال‌های بی‌جان، روحی تازه ببخشید.